Weblogbericht | 22-09-2022 | Webredacteur Douane

Sancties tegen Rusland

Sinds 1 augustus 2014 gelden er al sancties tegen Rusland, na de Russische annexatie van de Krim en omdat Rusland de akkoorden van Minsk niet heeft uitgevoerd. Toen ging het om maatregelen voor goederen in de olie- en gassector en een wapenembargo. En sancties voor zogenaamde dual-use-goederen. Dat zijn zaken die voor ‘gewone’ doelen en door burgers gebruikt kunnen worden, maar ook voor militaire doelen.

Uitbreiding bestaande pakketten

De bestaande maatregelen van 2014 zijn begin 2022 verscherpt en verbreed toen Rusland de separatistische gebieden Donetsk en Luhansk erkende en daarna Oekraïne binnenviel. Verscherpt betekent dat steeds meer zaken onder de bestaande sancties vallen. Bijvoorbeeld: tot eind februari 2022 was export van dual-use-goederen verboden als het eindgebruik of de eindgebruiker militair was. Daarna mochten dual-use-goederen helemaal niet meer uitgevoerd worden. Verbreed betekent dat er steeds meer sancties voor andere goederen zijn. Er zijn al meerdere ‘sanctiepakketten’ bekendgemaakt. Inmiddels gaat het om een gigantisch pakket, waar veel onder valt. Van maritiem tot luchtvaart, maar bijvoorbeeld ook luxegoederen.

Uitzondering voor humanitaire goederen

Sommige dingen mogen nog wel uitgevoerd worden. Dit zijn vaak zaken waar juist de Russische bevolking behoefte aan heeft. Bijvoorbeeld geneesmiddelen en voedsel, de zogenoemde humanitaire goederen. Soms is er wel een vergunning nodig voor de handel in dit soort goederen.

Doelen verbod op goederen

Er staan allerlei zaken op de ‘verboden lijst’, allemaal met verschillende doelen. Bij wapens en dual-use-goederen is het doel duidelijk: ervoor zorgen dat Rusland geen materiaal heeft om oorlog mee te voeren. Bij andere zaken, zoals hout en goud, is het doel om de Russische economie zo hard mogelijk te raken. Dit door te voorkomen dat ze veel geld verdienen om de wapenindustrie mee te financieren. Rusland is bijvoorbeeld wereldwijd één van de grootste exporteurs van goud. Door een verbod op de invoer van goud, wordt een belangrijke bron van inkomsten voor de Russische staat weggenomen. Het verbod op luxegoederen, zoals jachten, is bedoeld om de Russische elite dwars te zitten. Dit zijn vaak de rijke, machtige oligarchen die Poetin steunen. Andere goederen staan bijvoorbeeld op de lijst vanwege politieke keuzes.

Goederen die niet meer ingevoerd mogen worden uit Rusland

Op de sanctielijst staan onder meer:

•  ruwe aardolie en geraffineerde aardolieproducten
•  steenkool en andere vaste fossiele brandstoffen
•  goud, waaronder juwelen
•  staal en ijzer
•  hout, cement en bepaalde meststoffen
•  vis, schaal- en schelpdieren, zoals kaviaar
•  sterke drank, zoals wodka.

Goederen die niet meer uitgevoerd mogen worden naar Rusland

Op de sanctielijst staan onder meer:

•  geavanceerde technologie, zoals kwantumcomputers en geavanceerde halfgeleiders, elektronica en software
•  bepaalde soorten machines en transportmiddelen
•  goederen en technologie voor petroleumraffinage
•  apparatuur, technologie en diensten voor de energiesector
•  goederen en technologie voor de luchtvaart- en ruimtevaart, zoals vliegtuigen
•  goederen en technologie voor de zeescheepvaart
•  goederen en radiocommunicatietechnologie voor de zeescheepvaart
• dual-use-goederen, zoals software voor drones, drones zelf en encryptie­apparatuur
•  luxegoederen, zoals dure auto's, jachten, horloges, juwelen en kleding.

Gesanctioneerde bedrijven en personen

Onderdeel van de sanctieverordeningen zijn lijsten van gesanctioneerde bedrijven, organisaties en personen. Als die op een lijst staan, dan mag daar niets naartoe. Dat gaat om mensen als Poetin. En oligarchen als Abramovich en de bedrijven die ze hebben. Maar bijvoorbeeld ook om andere rijke zakenmensen die actief steun verlenen aan de inval in Oekraïne. En parlementsleden van de Doema.

Belarus en andere gebieden

De Europese Unie heeft ook sancties aangenomen tegen Belarus, vanwege de betrokkenheid bij de invasie van Oekraïne. Voor zowel de invoer als de uitvoer van een groot aantal verschillende goederen gelden beperkingen. Dat heeft vooral invloed op de handel in hout en olie. Er gelden ook sanctiemaatregelen voor Donetsk en Luhansk. Daar handelt Nederland alleen bijna niet mee, dus dat heeft weinig gevolgen voor de Nederlandse handel. En de Nederlandse Douane.

Sancties op dienstverlening

Bij sancties gaat het vooral om goederen, maar voor een klein deel ook om dienstverlening. Onder andere technische dienstverlening. Bijvoorbeeld iemand die alles over een bepaald wapen weet en naar Rusland gaat om mensen op te leiden om ermee te werken. Ook daar controleren we op. Niet bij de grens, maar bij de bedrijven zelf. Bij bedrijven die dit soort dienstverlening aan Rusland kunnen leveren, doen we controles. Bijvoorbeeld door de administratie te controleren.