Programma Weerbare Haven Terminals in strijd tegen ondermijning
De hoogwaardige logistieke infrastructuur van Nederland is aantrekkelijk voor internationaal opererende bedrijven. Maar deze biedt ook mogelijkheden voor misbruik door de georganiseerde misdaad. Dit probleem speelt vooral in zeehavens – niet alleen in ons land, maar ook elders in Europa.
Om ondermijnende drugscriminaliteit in de maritieme keten te bestrijden komt Douane Nederland met een nieuw initiatief: het programma Weerbare Haven Terminals. Dit is een meerjarenplan. Het richt zich op alle Nederlandse zeehavens. De eerste stappen worden uitgevoerd in de haven van Rotterdam.
Publiek-private samenwerking
In het programma Weerbare Haven Terminals werkt de Douane nauw samen met tal van publieke en private partners (publiek-private samenwerking). Dit omdat ondermijning alleen effectief kan worden bestreden, als alle partijen betrokken bij het grensoverschrijdende goederenvervoer hun krachten bundelen. Binnen het programma gaat de meeste aandacht uit naar 3 zaken:
- geselecteerde goederen veiligstellen (compartimenteren);
- de aanzegtermijn verkorten;
- de cirkel van betrokkenen verkleinen.
Geselecteerde goederen veiligstellen
Het traject van lossing tot vrijgave van goederen in de Rotterdamse Haven is niet zonder risico’s. Voordat de Douane een container kan scannen, staat deze een bepaalde tijd in een stack tussen andere containers. Dit biedt zogenoemde uithalers de gelegenheid om tussen lading verstopte drugs uit de container te halen en weg te voeren, voordat de Douane een controle heeft gedaan. Gekeken wordt nu naar mogelijkheden om geselecteerde containers in afwachting van de controle af te voeren naar afgeschermde, bewaakte terreinen. Dit noemen we compartimenteren. Dat is logistiek niet altijd eenvoudig, omdat alle deep sea terminals in Rotterdam (grotendeels) geautomatiseerde werkprocessen hebben. Die laten zich niet makkelijk aanpassen. Maar de voordelen zijn evident: de kans dat drugscriminelen er in slagen om hun smokkelwaar uit containers te halen wordt een stuk kleiner.
De aanzegtermijn verkorten
Op dit moment geeft de Douane 72 uur van tevoren aan bedrijven door welke containers worden geselecteerd voor controle. Deze ruime aanzegtermijn is er om commerciële partijen goed te faciliteren: het zorgt voor voorspelbaarheid in de logistieke keten. Maar daarmee hebben misdaadorganisaties ook relatief veel tijd om het uithalen van drugs te organiseren.
Door de termijn te verkorten kunnen criminelen minder makkelijk anticiperen op de controlestrategie van de Douane. De mogelijkheden op dit vlak worden nu onderzocht, met als uitgangspunt om te komen tot een termijn van 24 uur.
Cirkel van betrokkenen verkleinen
De Douane deelt informatie over controles van containers nu nog met relatief veel externe partijen. En binnen de organisatie zelf zijn deze gegevens ook breed beschikbaar en toegankelijk. De komende tijd wordt de groep die toegang heeft tot controle-informatie strikt beperkt tot medewerkers van Douane en marktpartijen die deze nodig hebben om hun werk te kunnen doen. Dit om het risico te verkleinen dat informatie in handen komt van criminelen, die er vervolgens misbruik van maken.
Bredere aanpak drugscriminaliteit
Het programma Weerbare Haven Terminals past binnen de bredere aanpak van ondermijning van Douane en andere overheden. Doel is om drugs van de markt te halen en om de samenleving te beschermen tegen de gevaren van drugscriminaliteit, zoals corruptie en geweld. Het programma richt zich in het bijzonder op de veiligheid van douanepersoneel en medewerkers van andere bedrijven en organisaties in havens. Om het toezicht op en rond haventerreinen verder te verscherpen zet de Douane steeds meer innovatieve middelen in. Bijvoorbeeld cameranetwerken en drones.
