Douanetoezicht op verbruiksbelasting
De Douane houdt toezicht op verschillende binnenlandse belastingen. Dit gaat om accijns en om verbruiksbelasting. Verbruiksbelasting is een heffing op bijvoorbeeld frisdranken, groenten- en fruitsappen. De Douane controleert of deze volgens de regels betaald wordt.
Verbruiksbelasting en accijns worden vaak in één adem genoemd. Toch zijn ze niet hetzelfde. Accijns is de heffing op tabak, minerale oliën en alcoholhoudende producten. De Europese Unie (EU) heeft voor alle lidstaten bepaald dat zij op deze producten belasting moeten heffen. De hoogte mag elke lidstaat individueel bepalen. De EU heeft voor de verschillende soorten accijnsgoederen wel minimum tarieven vastgesteld.
Verbruiksbelasting is een regel van de Nederlandse overheid. De Europese Unie heeft hier dus niets mee te maken en andere lidstaten hoeven deze belasting dan ook niet te heffen. Zo kennen onze oosterburen in Duitsland geen verbruiksbelasting op frisdrank, maar bijvoorbeeld wel op koffie. In België geldt wel een nationale heffing op bepaalde frisdranken, maar de regels hiervoor zijn weer anders dan bij ons in Nederland.
We heffen verbruiksbelasting over alcoholvrije dranken als frisdrank en groenten- en fruitsappen. Daarnaast vallen ook alcoholvrije- en alcoholarme bieren en wijnen onder deze heffing. Het gaat om bieren met een alcoholpercentage tot en met 0,5% en wijn met een alcoholpercentage tot en met 1,2%.
De opbrengst van verbruiksbelasting gaat naar de staat
Net als de opbrengsten van accijns en andere binnenlandse belastingen gaat het geld van de verbruiksbelasting naar de Nederlandse staat. Dit geld besteedt de overheid onder andere aan belangrijke zaken voor het land.
Wie moet verbruiksbelasting betalen?
In Nederland betaalt de producent van de producten waar verbruiksbelasting over verschuldigd is deze belasting. Wie in Nederland frisdrank (of groenten- en fruitsappen) produceert, moet hier over het algemeen een vergunning voor hebben. Je hebt geen vergunning nodig wanneer:
- Je in een kalenderjaar niet meer dan 12.000 liter produceert en;
- Wanneer je uitsluitend vruchten- of groentesap maakt
Wanneer men alcoholvrije dranken in Nederland produceert én hier op de markt brengt, moet de verbruiksbelasting betaald worden. Dit gebeurt vaak door middel van een maandaangifte. Er hoeft geen verbruiksbelasting te worden betaald als er minder dan 12.000 liter aan uitsluitend vruchten- of groentesap wordt geproduceerd in een kalenderjaar.
Maar niet alle alcoholvrije dranken die hier verkocht worden, zijn ook in Nederland geproduceerd. Bedrijven die alcoholvrije dranken vanuit andere EU-lidstaten of derde landen laten komen en hier verkopen, zijn verbruiksbelasting verschuldigd. Daar zien wij als Douane dan ook op toe.
Teruggave van verbruiksbelasting
Het kan voorkomen dat de verbruiksbelasting die aan de Douane betaald is, ook weer kan worden teruggegeven door de Douane. Dit gebeurt op verzoek van de persoon die recht heeft op teruggaaf verbruiksbelasting. Een voorbeeld hiervan is wanneer iemand verbruiksbelasting heeft betaald over producten die aan een andere EU-lidstaat geleverd worden. Het is natuurlijk wel van belang dat de belasting ook daadwerkelijk betaald is, voor iemand in aanmerking komt voor teruggave. De aanvrager moet dan ook aannemelijk kunnen maken dat hij aan bepaalde voorwaarden voldoet. Lukt dit niet? Dan kunnen we het verzoek afwijzen.
Hoe controleert de Douane op verbruiksbelasting?
Er zijn verschillende manieren waarop de Douane controleert of de verbruiksbelasting volgens de regels betaald is. Eén van de mogelijkheden is een fysieke controle. De Douane beoordeelt de voorraad en vragen de winkelier of handelaar aan te tonen wat de herkomst van de producten is. Is er een Nederlandse factuur? Dan is daarmee de herkomst van de frisdrank aangetoond. De Douane kan vervolgens onderzoeken of de verbruiksbelasting ook daadwerkelijk is betaald. Zo kunnen zij deze winkelier of handelaar, maar ook de schakels hiervoor controleren.
Bij een buitenlandse inkoopfactuur vindt in principe altijd aanvullend onderzoek plaats, de verkoper in Nederland moet dan aannemelijk maken dat hij of zijn gemachtigde aangifte heeft gedaan en de verschuldigde belasting betaald heeft.
Ook kunnen controles in samenwerking met andere handhavingspartners (bijvoorbeeld de politie) plaatsvinden.
Fraude met verbruiksbelasting
De Douane controleert of de verbruiksbelasting volgens de regels wordt betaald en er geen fraude plaatsvindt. Vaak kan de Douane zogenoemde onregelmatigheden (dat wil zeggen afwijkingen) zelf oplossen. Denk aan wanneer er geen of een onjuiste aangifte is gedaan over de gecontroleerde hoeveelheid. In dit soort gevallen legt de Douane een naheffingsaanslag op, inclusief een bestuurlijke boete.
Binnen de Douane houden de medewerkers van het Landelijk Fraudeteam zich ook bezig met dit thema. Dit gebeurt op basis van bevindingen van douaniers, maar ook door eigen onderzoek. Bij grote fraudezaken wordt vaak de FIOD ingeschakeld.
Herziening verbruiksbelasting op basis van suikerpercentages
In de media wordt sinds de verhoging van de verbruiksbelasting vaak gesproken over een suikertaks. Deze term klopt eigenlijk niet. Op dit moment wordt verbruiksbelasting geheven over verschillende alcoholvrije dranken. Maar het tarief heeft in feite niets te maken met het suikergehalte. De verbruiksbelasting zoals we die nu kennen, bestaat feitelijk al sinds 1993. Behalve het tarief is er weinig veranderd. Hier komt mogelijk wel verandering in. De overheid kijkt naar mogelijkheden om de verbruiksbelasting te herzien en bij de bepaling van het tarief rekening te houden met gezondheidsaspecten. Er zijn verschillende mogelijkheden voor deze vernieuwde vorm voorgesteld, maar er is op dit moment nog geen definitieve keuze gemaakt. Het uitgangspunt zal zijn: ‘hoe meer suiker, hoe meer verbruiksbelasting’. Zo wil de regering mensen stimuleren om minder suiker te gebruiken en bewustere keuzes te maken.