De Douane is onderdeel van het Kustwachtverband. Dat is een samenwerking tussen Douane, politie, Rijkswaterstaat, Koninklijke Marechaussee, Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) en Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). Samen met deze partijen houdt de Douane, vanuit het Kustwachtcentrum in Den Helder, de Noordzee veilig.
Taken van de Kustwacht
De taken van de Kustwacht zijn te verdelen in drie hoofdtaken:
- hulp- en dienstverlening,
- handhaving,
- maritime security.
Hulp- en dienstverlening
De Kustwacht helpt mensen, dieren, schepen en vliegtuigen in nood. Op de Noordzee en de ruime binnenwateren (Waddenzee, IJsselmeer, Markermeer, Grevelingen, Haringvliet en Wester- en Oosterschelde). Bij rampen- en incidenten coördineert de Kustwacht de hulpverlening. Ook dragen ze bij aan een veilige en vlotte doorvaart van het scheepvaartverkeer op de Noordzee.
Handhaving
De Kustwacht bewaakt en handhaaft de veiligheid op de Noordzee. Dat doen ze samen met partners, zoals de Douane. Ze houden toezicht op de naleving van de regels op zee. Deze regels zijn nodig om de Noordzee veilig te houden. Bijvoorbeeld om verboden goederen tegen te houden, de natuur en vissen te beschermen en ongelukken te voorkomen. De Kustwacht houdt toezicht, spoort strafbare activiteiten op en treedt op tegen overtredingen en criminaliteit.
Maritime security
Maritime security is voor de Kustwacht de derde hoofdtaak naast dienstverlening en handhaving. Hierbij gaat het om het beschermen van de Nederlandse wateren, havens, schepen en de (vitale) installaties op het Nederlandse deel van de Noordzee. De Kustwacht heeft hierin vooral een informatietaak. Het controleert bijvoorbeeld aanvragen van koopvaardijschepen voor extra beveiliging op zee. Ook helpt de Kustwacht andere landen bij de verbetering van de bestrijding van piraterij.
Rol van de Douane
Zowel op het Kustwachtcentrum als aan boord van schepen en vliegtuigen houden douaniers de Noordzee nauw in de gaten. Het personeel aan boord van de patrouilleschepen noemt men Boarding Officers. De Boarding Officers van de Douane werken aan boord samen met collega’s van andere diensten, zoals de politie en de Koninklijke Marechaussee. Ook aan boord van het kustwachtvliegtuig werkt personeel van de Douane. Deze douaniers werken als Aerial Officer, ook wel luchtwaarnemer genoemd. Met speciale camera’s houden zij de kust en zee tot in de kleinste details in het oog.
Het Kustwachtcentrum
De Kustwacht werkt vanuit het Kustwachtcentrum in Den Helder. Naast kantoren zit daar ook het operationele centrum. Deze doet dienst als centrale meldkamer en informatie- en coördinatiecentrum van de Noordzee. De meldkamer wordt 24 uur per dag bezet door minimaal vijf personen. Alle incidenten vanaf zee worden vanuit hier gecoördineerd: van olieverontreinigingen tot schepen in nood. Naast het coördineren van hulpverlening wordt ook de scheepvaart in de gaten gehouden. Een medewerker van bijvoorbeeld de douane of politie controleert of schepen verkeersovertredingen maken of veiligheidszones schenden.
Maritiem Informatie Knooppunt (MIK-NL)
In het Maritiem Informatie Knooppunt (MIK-NL) werken medewerkers van verschillende handhavende diensten samen, waaronder de douane. Dit team verzamelt informatie uit databases, radarsystemen en fysieke waarnemingen. Als uit deze informatie blijkt dat zich specifieke risico’s voordoen, gaat de Kustwacht over tot actie. Dit is bijvoorbeeld het geval als een zeilboot achter een groot schip blijft hangen. Dan kan het zijn dat drugs overboord worden gegooid en de zeilboot die uit het water haalt.
Materieel van de Kustwacht
De Kustwacht heeft allerlei geavanceerde voer-, vaar- en vliegtuigen tot haar beschikking.
